احداث باغ گردو

گردو یکی از مهم ترین محصولات باغی کشور و دومین محصول خشکباری ایران محسوب می‌شود. ایران سومین کشور تولید کننده گردو در جهان بعد از چین و آمریکا است. به دلیل پراکنده بودن درختان گردو و تکثیر با بذر تنوع زیادی دارد که برای امر صادرات که نیازمند محصولات یکنواخت است مناسب نیست.

مهم ترین عوامل در مدیریت باغات گردو

این عوامل در برگیرنده رقم، پایه، عمق، بافت خاك، کمیت و کیفیت آب آبیاری می‌باشند. بنابراین ضرورت دارد قبل از احداث باغ مطالعات لازم در خصوص سازگاری این عوامل با نیازمندی های گردو انجام شود. از جمله عوامل مدیریتی در باغات گردو که باید به آنها دقت شود:

انتخاب مكان مناسب باغ گردو با توجه به عمق خاك، اقلیم و دسترسی به خدمات و غیره

 نمونه برداری درست از آب و خاك جهت تجزیه خاك در آزمایشگاه معتبر قبل ازاحداث باغ

 آماده سازی زمین باغ با شخم عمیق

 تهیه نهال پیوندی از ارقام تجاری مناسب گردو و کشت صحیح آن

 تربیت و هرس صحیح درختان طی 5-4 سال پس از کاشت

 تغذیه و آبیاری ترجیحا بصورت قطره ای یا بابلر (کودآبیاری )

کنترل آفات و بیماریها و علف های هرز در طول فصل رشد

نکات مهم آب و هوایی در احداث باغات گردو

برای احداث باغات گردو توجه به اقلیم ها و ریز اقلیم ها بسیار مهم است. باید توجه شود درختان از آسیب یخبندان زودرس یا دیر رس، سرمای زمستانه و درجه حرارت تابستان مسون بمانند. بارندگی و رطوبت نسبی بالا در اوایل فصل بهار و تابستان موجب افزایش شیوع بیماری بلایت گردو می شود ولی ارقام دیر برگ گردو معمولاً از آلودگی مصون می مانند. در شرایط آب و هوایی بسیار خشك، احتمال دارد که درختان رشد مطلوبی داشته باشند ولی میوه ها به خوبی پر نمی شوند. اگر رطوبت نسبی هوا پایین باشد میوه های گردو دچار سوختگی پوست (سیاه شدن) می‌شوند. دامنه کوهها به شرط برخورداری از خاك خوب برای احداث باغ گردو مناسب می باشد.

درختان گردو در طول زندگی خود، هر سـاله وارد مراحـل مختلفی از رشـد و نمو شامل جوانه زنی، گلدهی و تشكیل میوه، رشد رویشی، گل انگیزی و تشكیل جوانه های گل، رشد و نمو میوه و جنیـن (مغـز) می شوند. هر نوع کوتاهی در آبیاری منجر به کاهش شدید عملكرد و رشد رویشی سال جاری و حتی سال آینده خواهد شد. اثرات کمبود آب بسته به مرحله رشد و نمو متفاوت است با این حال، حساسترین مرحله مرتبط در کمیت و کیفیت محصول یعنی تشكیل جوانه های گل و بلوغ و رنگ مغز در تیر و مرداد ماه اتفاق می افتد به طوری که کمبود آب در طول این دو ماه منجر به توقف رشد، کاهش وزن مغز و افزایش چروکیدگی و سیاه شدن مغز و حتی کاهش باردهی سال آینده (کاهش تشكیل جوانه های بارده) می شود.

درجه حرارت های بالاتر از 38 درجه سانتی گراد روی پوست گردو سوختگی ایجاد کرده و باعث کاهش کیفیت مغز و بیشتر شدن احتمال پوکی می‌شود. پوکی میوه مربوط به گرمای اول فصل است که بدون بروز علایم سوختگی پوست اتفاق می افتد. گردو در طول تابستان و زمستان نسبت به سرما و گرمای بیش از حد حساس است. در طول دوره ی خواب زمستانه، گردو می تواند سرمای منفی 18 درجه را تحمل کند ولی بعد از شروع رشد سرماهای منفی 2 تا 3 درجه باعث از بین رفتن برگها، شاخه ها و گلها می‌شود و محصول کاهش می‌یابد.

برای در امان بودن از سرمای دیر رس بهاره از ارقامی مانند چندلر، فرنور یا فرانکت که دیر برگ هستند می‌توان کاشت. پرورش این ارقام در اغلب نقاط ایران به جز مناطق بسیار مرتفع و عرض های جغرافیایی بالا از نظر طول فصل رشد مشکلی ندارد.

پوشش برفی، شیب های رو به شمال، نزدیکی به دریا و مناطق مرتفع در عرض های پایین عواملی هستند که از نوسانات دما در زمستان و اوایل بهار جلوگیری می‌کنند. چنین ویژگی های محلی می‌تواند منجر به تاخیر در باز شدن جوانه ها و رشد و نمو کند در اول بهار شود. در گردو زمان شكوفائی گلها بسته به رقم و منطقه از اواسط اسفند تا اوایل اردیبهشت می‌باشد. دیر شكوفائی درختان گردو در برخی مواقع ممكن است به علت ضعف ناشی از استرس های کم آبی وکمبود مواد غذایی خصوصاً روی باشد. این وضعیت اگر چه ممكن است جوانه های گل در حال شكوفایی را از خطر یخبندان دیررس بهاره درامان بدارد، ولی اگر اوج گلدهی با درجه حرارت های بالا روبرو شود به علت کاهش طول عمر تخمك و مخصوصاً دانه گرده طول گرده افشانی موثر محدود می‌شود. حساسیت گلهای ماده گردو به علت برهنه بودن و سطح زیاد کلاله و دانه های گرده به علت سبكی و کوچكی و مكانیسم جابجائی(باد)نسبت به تغییرات درجه حرارت در مقایسه با سایر درختان میوه با گلهای کامل بسیار زیاد است.

مهمترین ارقام تجاری گردو عبارتند از

چندلر و فرنور: هر دو دیر گل بوده و باردهی جانبی بالایی دارند.

یوریکا: نسبتاً دیر گل بوده و باردهی جانبی بالایی دارد.

پاین: زود بارده بوده و باردهی بالایی دارد. درز میوه سفت و اندازه ی آن متوسط است. باردهی جانبی و هموگامی بالایی دارد و نسبت به کرم سیب و بلایت حساس است.

فرانکت: دیرگل، دیر بارده، میوه با پوست سخت، کشیده، ناصاف، کوچك و بدون منفذ، که درختانی بزرگ و با رشد عمودی هستند.

آشلی: کیفیت مغز مرغوب بوده و عملكرد بالایی دارد.

سر: پر محصول، با باردهی جانبی متوسط، کیفیت بالای مغز و جثه ی درخت بزرگ می باشد.

چیکو: زودرس بوده و عملكرد بالایی دارد.

هارتلی: دانه های درشت، مغز سفید، پوست چوبی نازك و روشن و منفذ میوه سفت، طعم خوب و با باردهی جانبی، مقاوم به کرم سیب و بلایت گردو می باشد.

کارپایتن: درصد بالای مغز و مقاومت بالا به سرمای زمستان را دارا می باشد.

فرنور و چندلر از ارقــام دیرگل هستند و به علت دیرگلدهی نسبت به گردوهای ایرانی با خطر سرمای بهاره مواجه نمی شوند. در سال های اخیر بیشترین رقم کاشته شده در دنیا می باشند. هر دو رقم قدرت رشد نسبتاً کم، زودبارده و پرعملكرد هستند و از کیفیت خوبی از نظر مغز برخوردار هستند و همدیگر را گرده افشانی می نمایند. با این حال بهتر است از ارقام گرده افـشان شـامل فرانـكت، فرنت و رونـد نیـز در بـاغ چنـد اصـله ایی کشـت گـردد. فواصل کشـت 7 در 7 متر در خاک هاای لوم سیلتی و خاک های شنی 6 در 6 مناسب است. باردهی از سال چهارم شروع شده و در سال دهم هر درخت به 4 تا 5 کیلو گرم می‌رسد.

انتخاب نهال قبل از کشت

انتخاب نهال گردو قبل از احداث باغ اهمیت مضاعفی دارد. نهال خوب همانند فوندانسیون یك بنا عمل می‌کند. یكنواختی باغ (امكان برداشت مكانیزه)، زودباردهی، افزایش کمی و کیفی عملكرد، دیربرگدهی (کاهش سرمازدگی) از مزایای باغات پیوندی گردو می‌باشند.

برای ازدیاد گردو از طریق بذر حتماً بذرهایی را برای تكثیر و کاشت انتخاب کنید که از درختان سالم، پربار و خوش فرم با میوه پوست نازك، پر مغز، مغز سفید و سالم و بازارپسند باشند. بهترین زمان کاشت بذر گردو اواسط اسفند ماه پس از اجرای عملیات استراتیفیه (سرمادهی مرطوب) در لای ماسه مرطوب به مدت 2 ماه است. قبل از استراتیفیه بذر گردو به مدت 72 ساعت در آب با دو بار تعویض خیس شود. کاشت پاییزه گردو هم امکان دارد. یك یا دو سال پس از رشد نهال باید با ارقام برتر و تجاری پیوند شوند. پیوند گردو در مقایسه با سایر درختان میوه با مشكلاتی نظیر عدم دسترسی به پیوندك، پیوندك دهی کم در پاسخ به هرس و حساسیت به عوامل محیطی در زمان پیوند زنی و نیز ضخامت پوست و ترکیبات قابل اکسید فنولها مواجه می‎باشند. بنابراین نوع پیوند و زمان پیوند و نحوه بستن محل پیوند از اهمیت خاصی برخوردار است. در هوای آزاد بهتر است از انواع پیوند شاخه مثل تاجی و زبانه ای با پوشش خاك اره مرطوب استفاده شود. در داخل گلخانه هم می توان از انواع پیوند جوانه شكمی، وصله ای، قاشی و لوله ای استفاده نمود.

یكی از روشهای موثر پیوند گردو، پیوند تاجی تغییر یافته در اول بهار (نیمه دوم فروردین همزمان با فعال شدن لایه آوندی درخت) انجام می‌شود. در این موقع از زمان دمای محیط برای تشكیل کالوس فراهم است ولی جمع شدن شیرابه گردو در روی پیوند علت اصلی افت پیوند بوده و رفع این مشكل باید روی محل پیوند خاك اره مرطوب گذاشته شود. گذاشتن خاك اره مرطوب در محل پیوند و حفظ آن تا 2 هفته شرط لازم برای موفقیت است. خاك اره برای ایجاد محیط مناسب برای تشكیل پینه (کالوس) بوده و برای جذب اشك (شیرابه) گردو ضروری است و بدون استفاده از خاك اره شانس موفقیت بسیار کم است. دقت شود خاك اره سالم، بدون آلودگی با خاك و گازوئیل باشد.